“Kelebek Etkisi” filmi geçmişle gelecek arasındaki bağları seyirciye büyük bir ustalıkla aksettiriyor. Bu bağları kaos teorisiyle örerek bize karşımıza çıkan olaylarda küçük bir değişikliğin bile hayatımızda nelere sebep olacağı düşüncesini sorgulatıyor.

Geçmişte yaşadığımız olaylarda yaptığımız seçimlerin, farkında olmadan söylediğimiz her sözcüğün, aldığımız veya almadığımız sorumlulukların, her göz kırpışımızın, aldığımız her nefesin, bizi olduğumuzdan farklı bir benliğe, farklı bir hayata sürüklediğini , hayatımızın işleyişini nasıl değiştirdiğimizi, inişli çıkışlı bu yolda en ufak şeylerin bile nasıl bir kaos yarattığı teorisinden yola çıkılarak çekilen Kelebek Etkisi filmi 2005 yılında en iyi bilimkurgu filmi seçilmiştir.

“Bir kelebeğin kanadının çarpması kadar küçük bir şeyin, nihayetinde dünyanın öbür ucunda bir tayfuna neden olabileceğini “1963 yılında Edward N. Lorenz bilgisayarıyla hava durumuyla ilgili hesaplar yaparken bulmuş, bu durum pek çok olguyu tepetaklak etmiştir. Örneğin 1.Dünya Savaşı’na neden olan olay Ferdinand’ın öldürülmesidir. Bu suikata yol açan şey şoförün yanlış sokağa girmesidir. Şoför, yanlış sokağa girmeseydi, Ferdinand öldürülmeyecekti, 1.Dünya Savaşı da çıkmayacaktı ve belki bizler bile olmayabilirdik. Her insan, geçmişle gelecek arasında , geçmişin değiştirilemeyişi ve geleceğin önüne geçilemeyeceği sürekli devinim halinde olan bir sürecin köprüsü .Bu köprünün sağlamlığı, hayat çizgimizin tahmin edilemeyişinden geliyor. İşte geleceğe dair doğru tahminin mümkün olamayacağını kanıtlayan Edward N. Lorenz hayatı var eden döngüyü bulmakla kalmayıp Poincare, Weierstrass, von Koch, Cantor, Peano, Hausdorff, Besikoviç gibi çok üst düzey matematikçiler tarafından bulunan temel kavramlara güçlendirici bir devam niteliği kazandırmıştır.

Var olan hayatımızda “düzen” kavramının aslında “düzensizliğe” neden olduğunu, düzensizliğin içinde de müthiş bir düzen olduğunu , ulaşılan her düzenin öngörülemeyen yönlere dağıldığı gibi önermeleri bulunduran matematik bilimi aslında “kader” kavramını bu hayat döngüsü içinde karşımıza çıkarıyor çünkü bu teorinin değişkeni, evreninin işleyişinin bilimsel yasalarla belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğreti olan belirlenimlilik ilkesidir. Kaderin nedenselliği Albert Einstein’ın popüler sözü “Tanrı zar atmaz” değişinde ifadesini bulur.

Hayatı her bakımdan irdeleyen insan, bu kavramları kendini anlatışında kullanır. Nedenselliği sorgulamak, kabul etmek, herkesin geçmişten geleceğe kilit taşı gibi yeri doldurulamayacak şekilde önem bildiren bireyler olduğumuzu hatırlamak gerçekten çok önemli. Aldığınız her nefes bir yerlerde tahmin bile edemeyeceğiniz şeylere sebep oluyor. Kader kavramı, başarılı bir şekilde işleyen hepimizin bildiği Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi’nde de geçer.

Kader kavramını yine dile getiren Kelebek Etkisi yayına girdiği zamandan bu zamana kadar bu tür teorilere ilgi uyandırıyor. Bu film imdb’den tam 7.6 puan almış. Her şeyin bir ilmek gibi çözülüp sonuca giden filmi yazan ve yönetenler ise Eric Bress ve J. Mackye Gruber. Oyuncu kadrosundan ise Asthon Kutcher, Amy Smart, Logan Lerman gibi isimler yer alıyor. Senaryo, geçmişteki “kilit taşı” olaylara geri dönerek geleceği farklı biçimde inşa etme gücünü fark eden ana karakterin, herkesin hayatını iyileştirme çabasını anlatıyor. Nesilden nesile devam eden bu durumun güç mü yoksa bir eziyet mi olduğunu da seyirciye sorgulatıyor. Kendinin belirsiz anlarına giderek hayatına birden fazla hayat sığdıran Even Trebon ruhunun yokluğla yolculuk macerası, sinema sektörü içerisinde “dissosiyasyon” kavramının da güçlü bir örneğini oluşturuyor.

Ana karakter olan Evan Treborn hikayesini ilk başta çocuklukta yaşadığı birtakım hafıza kayıpları ve bu hafıza kayıplarının çoğunlukla hemen ardından gerçekleşen trajik olaylarla görüyoruz. Daha sonradan babası gibi olduğu anlaşılan ana karaketerimiz kendi zaman çizgisinde yaşadığı kopuklukları yazdığı günlükler sayesinde zamanda yolculuk yapıp ve gelecekte çoğu şeyi değiştirerek tamamlıyor. Öte taraftan geçmişte ve gelecekte yaşadığı izler yüzünden izleyiciler paradoks kavramını da hatırlıyor. Bu kopuklukları daha sonradan tanıdığı her insanın hayatını iyileştirmeye çalışan Evan, annesinin neden mucize çocuk olduğunu da anlıyor. Evan, kelebek etkisi yarata yarata elde ettiği bu yolculuğun sonunda hayat çizgisinin olmadığını da anlıyor.

Tüm bunlara bakıldığında gerek konusu gerek işleyişi gerekse oyuncuların başarısı dikkate alındığında izleyiciyi büyük bir merakla kendinde tutan filmi bilimkurgu hayranlarının da gözdesi.Filmi beğenirseniz Donnie Darko,Zaman Makinası/The Time Machine (1960), Zaman
Zaman İçinde/ Time After Time (1979), Zamanın Bir Yerinde/ Somewhere in Time(1980), Geleceğe Dönüş/ Back to the Future (1985), Kapsül/ Primer (2004),Gizli Pencere gibi filmler de sizde büyük ilgi uyandırır.

Kaynakça: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/621662https://m.imdb.com/title/tt0289879/awards?ref_=m_tt_awdhttps://tr.wikipedia.org/wiki/Kaos_teorisihttps://tr.wikipedia.org/wiki/Kader