Toplumların kolektif bilinç dışı ürünü olan mitler, olay örgüsü ve karakterlerin yaşadığı değişimler olarak aslında hep birbirine benzeyen anlatılara sahiptir. Monomit kuramı ile bunu en iyi biçimde açıklayan kişi ise Joseph Campbell’dir. 

Campell dünyadaki bütün mitlerde ve hikâyelerde yaratılan kahramanların, olay örgülerinin, mekânların ve yan karakterlerin özünde ortak bir kalıptan oluştuğunu fark etmiştir. Yani ona göre kurgulanan her anlatı aynı desene sahip tek bir anlatıdan oluşmaktadır ve tüm mitik anlatılarda kurgulanan kahramanların takip ettikleri yol izlenecek olursa tek bir arketip kahramanın varlığına ulaşmamızın mümkün olacağını ileri sürer. Bu süreci de ‘Monomit’ kavramı ile aydınlatır. Monomit, bütün mitik anlatıların karakteristiğini kapsayan genel bir kalıptır.

Bu fikirlerini “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” kitabında, kahramanların izlediği yolu formüle ederek tek tipleştirmiştir. Campbell’in monomit kuramını oluşturmasında ki çıkış noktası Carl Gustav Jung’un arketip kuramıdır. Jung’un arketipi kolektif bilinçdışının varlığını belirterek evrensel sembollerin altında yatan nedenlerin tahlillerini açıklar. Bu fikirden yola çıkan Campbell’de kahraman arketipini seçerek monomit kuramında mitlerin, efsanelerin ve halk hikâyelerinin kurgularında yer alan ortak bir döngüden bahseder. Yola çıkış, erginlenme ve dönüş başlıklarını taşıyan monomit kuramından hareket ile başkahramanı yolculuğu ele alınmaktadır.

Monomit kuramı ile 12 Aşamada Kahramanın Yolculuğu

Sıradan dünya; Kahramanın içine çekileceği o derinlikli macera henüz başlamamıştır. Bu aşamada kahraman kendi yalın tekdüze hayatına bir şekilde devam eder fakat bir yandan içinde bir huzursuzluk da oluşmaya başlamış ve bir arayış evresine girmiştir.

Maceraya çağrı; Bu evrede kahraman eyleme geçmek için bir çağrı alır. Bu çağrı kahramanın iç dünyasından da olabileceği gibi dış dünyasında da olabilir. Ayrıca bu çağrı kahramanın ailesine, içinde bulunduğu topluma bir tehdit çağrısıyla veya barış ortamın bozulmasıyla da gelebilir. Kahraman bir şekilde maceranın içine çekilmeye çalışılır.

Macerayı reddetme; Kahraman bu noktada bilinmeyenin korkusunu hisseder, düşünür ve yaşar. Kendisine sunulan maceraya isteksiz bir ruh hali içerisindedir bir nevi duraklama dönemi gibidir ve maceradan bir süre uzaklaşılır.

Akıl hocasıyla tanışma; Kahraman bu evrede macera yolcuğunda kendisine yardım edecek kişi ile tanışır. Rehberle karşılaşma tüm arketipler de mevcuttur. Macera sürecinde yaşadığı zorlu süreçlerde, pes etme noktasında kahramanı asıl kurtaracak kişi akıl hocasıdır. Verdiği öğüt ve tavsiyelerle kahramanı ikililikten çıkartacak tek kişidir.

Maceranın büyülü dünyasına doğru!

İlk eşik; Bu evrede kahramanın yolculuğu gerçekten başlamıştır. Artık kahraman fiziksel ruhsal ve duygusal çağrıya cevap vermeye, maceraya girmeye hazırdır. Bu evden ayrılma hiç bilmediği bir dünyaya geçme ya da hayatında hiç yapamadığı şeyleri gerçekleştirme için kendine gösterme sürecidir. Kahraman korkularından sıyrılmıştır. Kahraman artık sıradan dünyada değil, özel bir dünyadadır.

Testler, dostlar, düşmanlar; Kahraman adımını attığı yenidünyayı tanıma evresine geçiş yapmıştır. Yeni koşulların krallarıyla yüzleşir dostlar ve düşmanlar edinir, sınavlarla karşılaşır.

Büyük soruna yaklaşma; Kahraman ve onun dostları, arkadaşları bu yenidünya içerisindeki büyük sorunla yüzleşmişlerdir. Bu aşama yolculuğun ikinci eşiğidir, yenidünyanın en tehlikeli yeridir.

Büyük değişim, çile; Hikâyenin ortalarına doğru kahraman en büyük korkusuyla veya ölüm ile karşılaşır.

Ödül, ceza; Bu aşamada kahraman korkularından veya ölüm gibi büyük yok edici problemlerden kurtulur. Aslında büyük değişimin sonuçlarının yer aldığı aşamadır. İzleyiciler veya okuyucularda rahatladığı yerdir.

Geri dönüş; Kahraman maceranın son evrelerine yaklaşmıştır ve macerayı tamamlamak için harekete geçmiştir.

Doruk noktası; Burada kahraman çok büyük bir sınav vermektedir. Hikâyenin final aşamasıdır denilebilir. Kahraman bir yeniden doğuşu evresine adım atmıştır başlangıçtaki çatışmalarından da kurtulur ve saflaşır.

Dönüş; Yolculuğundan kalan değerlerle kahraman sıradan dünyaya dönüş yapar.

Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Hero’s_journey

Diğer yazılar için ana sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın!