Mimari, Sanat, Sanat Tarihi, Seyahat, Tarih

PERGAMON AKROPOLİSİ VE ŞİFA MERKEZİ ASKLEPİON

Mart 16, 2022Mayıs 30, 2022 by Merve Gül Dinçer

Pergamon’a hoş geldiniz, sizi 8500 yıllık bir tarih beklemekte, hadi başlayalım!

İzmir il sınırları içerisinde olan Bergama’da -eski adıyla Pergamon- UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren bir antik kent olduğunu biliyor muydunuz? Kuzey Ege’de bulunan bu ilçe, stratejik konumu nedeniyle yerleşim için hep revaçta olmuştur. Ben bugün sizlere sadece bir kısmını, Akropolis ve Asklepion’u, kendi gözlerimden aktaracağım.

Akropolis; Zeus Sunağı, Dionysos Tapınağı, Athena Tapınağı, Demeter Tapınağı, 200.000 rulo kitaptan oluşan ünlü Pergamon Kütüphanesi, tiyatro, gymnasion, kral sarayları, Traian Tapınağı, su yolları, çeşmeler, sarnıçlar ve arsenallerden oluşan bir antik kenttir. (1)

Akropol’e teleferikle çıkılmasını tavsiye ediyorum, böylece yavaş yavaş tepeye çıkarken sakin ve yalın Bergama manzarasının keyfini çıkarabilirsiniz. Tepeye vardığınızda sizi karşılayan ve kentin koruyucu tanrıçası Athena’ya adanan Athena Tapınağı’nın bugün yalnızca temelleri kalmıştır, adım adım ilerledikçe büyüleniyorsunuz, yaz mevsiminde oradaysanız tepede esen rüzgar ve zeytin ağaçlarının salınışları tatlı bir serinlik veriyor, kendinizi eski zamanlarda yaşayan bir Pergamonlu gibi hissediyorsunuz.

Biraz daha ilerlediğinizde karşınıza görkemli antik tiyatro çıkıyor, daha doğrusu kendinizi antik tiyatronun en üstünden aşağı bakarken buluyorsunuz. Dikkat, başınız dönebilir! Dünyanın en dik tiyatrosundasınız, 30 derecelik dik bir yamaç üzerine kurulan, Helenistik dönemin en güzel mimari eserlerinden olan 10.000 kişilik antik tiyatronun en alt sırasına inmek cesaret istiyor. Tiyatrodan sonra döneminin en büyük ikinci kütüphanesi olan ve İskenderiye Kütüphanesi’nin rakibi Pergamon Kütüphanesi’ne geliyoruz. Kütüphane, Bergama’da icat edilen parşömen kağıdından yapılan kitaplarla köklü ve geniş bir kültürel miras barındırır. Tahta raflarla donatılmış kütüphanedeki 3.50 metre yüksekliğinde olan Athena heykeli şu anda maalesef ülkemizde değil, Berlin Müzesi’ndedir. (2)

Akropolis’ten biraz aşağı indiğimizdeyse karşımıza Asklepion çıkıyor. Dönemin önemli hekimlerinin yetiştiği bir tıp okulu ve dünyanın ilk psikiyatri hastanesi olarak tarihe geçen, ismini Sağlık Tanrısı Asklepios’tan alan yerleşime adım adım ilerliyoruz.

Asklepion’da uygulanan yöntemler hakkında dönemin ünlü söylev ustası olan ve Asklepion’da tedavi gören, deneyimlerini “Hieroi Logoi” adlı eserinde gelecek nesillere aktaran Aelius Aristides’ten bilgi alıyoruz. O zamanlarda Asklepion ile kent merkezini birbirine bağlayan yolda “Ölüler Giremez” yazısının asılı olduğu söylenir.

Asklepion’a iyileşmek için başvuranlar öncelikle girişte bulunan propylon avlusunda karşılanır, muayene edilirlerdi. Sağlık kurumuna kelimenin tam anlamıyla “ölüler giremiyordu”. Ölümcül hastalığı bulunanlar, iyileşemeyecekler içeriye alınmıyordu.

Uyku odalarında hastaların istihare uykusuna yatırılması, su sesi, çamur kürü, şifalı su, hacamat, açlık tokluk kürleri, terapi ve müzik dinletisi gibi çeşitli yöntemlerle hastalıklar tedavi edilmeye çalışılıyordu. (3)

Tedavi; şifalı sularla temizlenerek başlar, iyileşme isteğiyle dua edilip adak adandıktan sonra uyku odalarında uykuya yatılır, görülen rüyanın yorumlanması ve telkin yoluyla tedavi uygulanırdı, ayrıca Asklepion Antik Tiyatrosu’nda yapılan törenler ve spora teşvik de hastaların iyileşmesinde rol alıyordu. (4)

Asklepion’da kutsal olduğuna inanılan su bugün hâlâ akmaya devam etmektedir, yaz sıcağında serinlemek ya da eğer inanıyorsanız şifa bulmak amacıyla birkaç yudum içebilirsiniz.

Tıbbın simgesi olan bir çubuğun etrafında dolanan iki yılan figürüne, Asklepion’da bulunan bir sütun ile ilgili mitosun ilham vermesi buranın ne kadar öncü bir tıp merkezi olduğunu bize kanıtlıyor. Mitosa göre, ölmek üzere olan bir hasta iki yılanın zehrini içtikten sonra sağlığına kavuşuyor. (4)

Bergama, tarihi mirası ve antik güzellikleriyle çok çekici bir yerleşim olmaya devam ediyor. Kuzey Ege’de bulunursanız gidip görmenizi tavsiye ediyorum, yaz mevsiminde gidecek olursanız yanınıza bol bol su almayı unutmayın!