Edgar Allan Poe’ yu tanırsınız. Romantizmin öncülerindendir. Hikâyelerini okurken kalbiniz yerinizden çıkar gibi olur. Tırnaklarını mezarındaki tahtalara geçirip, parçalayan ölünün sesi  kulaklarınızı tırmalar. Edgar Allan Poe’ nun Kara Kedi hikâyesini okuduğumda tam olarak böyle hissetmiştim. Korkunç bir çiftlik evi, ürpertici bir eş, ortalıkta dolaşan kara bir kedi…

Bugün bu hikâye ile ilginç bir bağ kurduğum Amerikan Gotik tablosundan bahsedeceğim size.

Grant Wood bu tabloyu 1930 yılında yaptı. Eserin Amerika’ yı ve küçük kasaba kültürünü en iyi tasvir eden resim olduğu düşünülüyor. Yani Amerikan resmi denildiğinde akla gelecek en ünlü resimlerden biri.

Wood, resimdeki kişilerin bir baba kız olduklarını belirtmiş fakat biz sanatçının model olarak, dişçisini ve kız kardeşini kullandığını biliyoruz. Bu resim için farklı okumalar yapılabilir. Politik ya da kültüre göre farklı okumalar… Şehirli biri bu tabloda Orta- Batı ile dalga geçildiğini düşünebilir ya da Orta- Batılı biri sanatçının onları iyi betimlediğini söyleyebilir.

Resimde çiftçi ve kızını bir çiftlik evi önünde görüyoruz. Adamın elindeki tırmık zor koşullar altındaki işçiliği, kadının arkasındaki çiçekler de evcilliği ve hizmetçiliği anlatır. Amerika’ nın konservatif yönünü temsil ediyorlar.  Resmin yapıldığı yıl olan 1930′ da Amerika gelişmiş, sanayileşmiş bir ülkeydi. Fakat resimdeki gotik ev, kadının üzerindeki önlük, adamın kıyafetleri daha çok el yapımı gibi duruyor. Yani bu resim 1930’ dan öncelerini  temsil ediyor.

Nedense bu iki figürden erkek olan beni fazlasıyla ürpertiyor. Nasıl bir duyguda olduğunu tam olarak kestiremesem de adamla göz göze geldiğim an gözlerimi kaçırma ihtiyacı hissediyorum. Kadına da bir o kadar üzülüyorum. Çünkü babasının yanında hafif bir mahcubiyetle resim dışındaki bir yerlere bakıyor. Gözlerinde ve yüzünde yorgunluk ve kırgınlık var gibi… Yüzler ve karakterler hakkında pek çok yorum yapabiliriz çünkü Belirsizlik tüm resme hakim.  Bu belirsizlik sayesinde herkes kendi görmek istediğini görüyor.

Figürlerin ayrıntılı tasarımları, doğal görünümleri sanatçının Kuzey Avrupa seyahatlerinde gördüğü Kuzey Rönesans’ının etkileri diyebiliriz. Özellikle adamın yüzündeki yeni çıkacak sakal kökleri bunun en iyi örneklerinden biri olabilir. Aynı doğallık resmin tamamında yok. Arkadaki ağaçlara bakın oldukça yuvarlak ve genelleştirilmiş bir haldeler.

Wood Bölgeselci bir ressamdır. En ünlü eseri olan Amerikan Gotik, İsmini görüp çok beğendiği gotik tarzlı bir evden alır.

not: Edgar Allan Poe’ nun Kara Kedi hikayesini okuduktan sonra bu tablo gözünüzde canlanabilir 🙂