R. Williams’a göre kültür, İngilizcedeki en karmaşık kavramlardan biri. Öyle ki İngilizcede ”Culture and Critical Review of Concepts and Definition”a göre 164 farklı anlama sahip. Peki ne demek bu kültür ve neden bu kadar karmaşık? Belki de şu ana kadar kültürün ne kadar farklı alanda kullanıldığını fark etmediniz bile.

Kültür, 18. yüzyıla kadar tarımla ilgili kullanılan bir kavrammış. Toprağı ıslah etme ya da ürün yetiştirme anlamlarında kullanılıyormuş. Peki sizce günümüzde bu kullanımının etkisi var mı? İlk başta düşündüğümüzde bu anlam bize çok uzak gelse de ‘kültür mantarı‘ ya da ‘bakteri kültürü‘ kavramları aslında bu anlamının izlerini taşıyor.

18. yüzyıl sonrasında gelişen Aydınlanma düşüncesiyle birlikte kültürün günümüzdeki anlamı yavaş yavaş oluşmaya başlıyor. Peki ne demek bu kültür? Kültür kavramı için günümüzde en çok kullanılan anlamları düşünelim. İlk olarak birisine onun entelektüel ve estetik anlayışa sahip olduğunu ifade etmek için kültürlü kavramını kullanabiliriz ya da kültürel faaliyetler dediğimizde herkesin aklına nevruz kutlamaları, halk oyunları gösterileri, tiyatro etkinlikleri, konserler gibi aktiviteler gelir. Peki ya toplumların kültürlerinden bahsedecek olursak Türk kültürü dediğimizde aklınıza neler geliyor? Bize ait gelenek, görenek, sahip olduğumuz değerlerin bütünü geliyor değil mi aklınıza? Bu tanımları toparlamamız gerekirse kültürü insanın kendi varoluş serüvenini anlama ve anlamlandırma çabasının bir sonucu olarak doğayı dönüştürerek ürettiği her şey olarak tanımlayabiliriz.

Kültür Sermayesi ve Kültürel Gözlük

Kültürle ilgili bakış açımızı değiştirecek iki kavramı daha paylaşmak istiyorum. ‘Kültür sermayesi’ ve ‘kültürel gözlük’. Aslında isimleri kavramların anlamlarıyla ilgili epey ipucu veriyor ama ben yine de açıklamak istiyorum. ‘Kültür sermayesi‘, Pierre Bourdieu tarafından oluşturulmuş bir kavram.

Hayatımız boyunca edindiğimiz kültürel birikimi ifade eder. Edindiğimiz bu birikim toplumsal olayları ve sanat eserlerini yorumlama biçimimizi ifade ediyor. ‘Kültürel gözlük‘ ise Franz Boas tarafından üretilmiş bir kavram olup kültürün hepimizin taktığı bir gözlük olup çevremizi algılamamız, toplumsal yaşamlarımızın anlamını yorumlamamız ve bu yaşamlarımız içinde hareket etmemiz için bize gereç sağlayan bir araç olduğunu ifade eder. Dolayısıyla kültür kişinin dünyayı algılamak, yorumlamak ve kendi davranışını ortaya koymak bakımından takmış olduğu bir gözlüktür. Her kişi kendi gözü ve gözlüğü ile dünyayı seyretmektedir. Bu açıdan bakıldığında kültürel sermaye ve kültürel gözlük kavramları birbirlerine yakın anlamlar taşımaktadır.

Her gün kullandığımız kültür kavramı üzerine daha önce düşünmemiş olabilirsiniz. Bu yazıyla birlikte belki de günlük hayatta kullandığımız kelimelere bir daha bakabiliriz hep birlikte. Her gün cümle içinde yüzlerce belki binlerce kelime kullanıyoruz. Tabi ki hepsine ayrı ayrı kafa yormamızı günlük yaşantımız mümkün kılmayabiliyor ama arada küçük aydınlanmalar yaşamak hepimize iyi gelebilir diye düşünüyorum.

Diğer yazıları okumak için anasayfamızı ziyaret etmeyi unutmayı